การให้วัคซีนเป็นการกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันการติดเชื้อสำหรับสตรีตั้งครรภ์ การให้วัคซีนถือว่ามีความสำคัญ เนื่องจากสตรีตั้งครรภ์มีภูมิคุ้มกันต่ำลง จึงเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่างๆ มากขึ้น นอกจากนี้วัคซีนยังมีประโยชน์ต่อทารกที่ได้รับภูมิคุ้มกันที่มารดาสร้างขึ้นและส่งผ่านทางรก ทำให้ได้รับการปกป้องไปจนถึงช่วงหลังคลอด ก่อนที่ทารกจะได้รับวัคซีนตามช่วงวัย

แต่วัคซีนที่จะให้ในสตรีตั้งครรภ์ ต้องมีความปลอดภัยต่อการตั้งครรภ์และทารกในครรภ์ ดังนั้นควรได้รับคำแนะนำการได้รับวัคซีนอย่างเหมาะสม เพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อสูงสุด

1. วัคซีนป้องกันบาดทะยัก คอตีบ ไอกรน (tetanus, diphtheria, and pertussis vaccine: Tdap)

ทารกอายุน้อยกว่า 3 เดือนถือเป็นกลุ่มเสี่ยงสูงต่อการเจ็บป่วยรุนแรงจากไอกรน และร้อยละ 50 ทารกจะได้รับเชื้อมาจากผู้ดูแลในครอบครัว ดังนั้นการฉีดวัคซีนให้มารดาระหว่างตั้งครรภ์ และการที่สมาชิกในครอบครัวมีภูมิคุ้มกันต่อไอกรนจะลดความเสี่ยงการติดเชื้อในทารกลงได้

นอกจากนี้การฉีดวัคซีนในสตรีตั้งครรภ์ในช่วงไตรมาสที่ 3 จะกระตุ้นให้สร้างและส่งต่อภูมิคุ้มกันที่สามารถปกป้องทารกในช่วง 2-3 เดือนแรกหลังคลอดได้ เนื่องจากทารกจะได้รับวัคซีนเมื่ออายุ 6-8 สัปดาห์ ในช่วงก่อนที่ทารกจะได้รับวัคซีน ภูมิคุ้มกันจะมาจากมารดาส่งผ่านรกในขณะตั้งครรภ์และผ่านน้ำนมในช่วงหลังคลอดเท่านั้น ไม่มีรายงานผลเสียของวัคซีน Tdap ต่อการตั้งครรภ์ ต่อสตรีตั้งครรภ์ และต่อทารก จึงมีความปลอดภัยสูงที่จะใช้ระหว่างตั้งครรภ์

2. วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ชนิดเชื้อตาย (inactivated influenza vaccine)

วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ จะให้เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันป้องกันทั้งสตรีตั้งครรภ์และทารก ดังนั้นจึงควรให้ในช่วงที่มีการระบาดของโรค โดยไม่คำนึงถึงอายุครรภ์ หากสตรีตั้งครรภ์มีความเสี่ยงสูงที่จะได้รับเชื้อ แต่หากการได้รับวัคซีนสามารถเลื่อนออกไปได้ เช่น การระบาดอยู่ในวงจำกัด ไม่รุนแรง สามารถพิจารณาเลื่อนไปฉีดวัคซีนที่ไตรมาส 2 ได้ เพื่อลดความกังวลเรื่องความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นในไตรมาสแรกได้ตามธรรมชาติ เช่น ภาวะแท้ง ทารกที่ผิดปกติ

การให้วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่นี้หวังประโยชน์เพื่อป้องกันการติดเชื้อในสตรีตั้งครรภ์เป็นหลัก แต่อย่างไรก็ตามภูมิคุ้มกันสามารถส่งไปถึงทารกได้มากถึงร้อยละ 85 ของทารกที่มารดาได้รับวัคซีนระหว่างตั้งครรภ์

บทสรุป

สตรีตั้งครรภ์ทุกรายควรได้รับการซักประวัติการได้รับวัคซีน เพื่อประเมินความเสี่ยงและวัคซีนที่ควรให้ระหว่างตั้งครรภ์ โดยวัคซีนที่สตรีตั้งครรภ์ทุกรายควรได้รับคือวัคซีนป้องกันบาดทะยัก คอตีบ ไอกรน (Tdap) ในช่วงต้นของไตรมาส 3 และวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ชนิดเชื้อตาย (inactivated influenza vaccine) ในช่วงที่มีการระบาดของโรค