รู้จักหลอดเลือดหัวใจตีบตัน
โรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันเกิดจากความเสื่อมของเส้นเลือด ผลจากการมีไขมันและการสะสมของหินปูนไปเกาะเส้นเลือดแดง จนเกิดการอุดตันหรือเส้นเลือดแตกเกิดขึ้น จึงส่งผลให้กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดไปเลี้ยง บางรายอาจทำให้เสียชีวิตแบบเฉียบพลันได้ ส่วนเหตุที่ทำให้หลอดเลือดหัวใจเสื่อม เกิดจากหลายปัจจัยร่วมกัน เช่น การสูบบุหรี่ ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง โรคเบาหวาน และโรคอ้วน เป็นต้น
สาเหตุหลอดเลือดหัวใจตีบตัน
สาเหตุการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันพบว่า อาหารเป็นปัจจัยสำคัญที่เข้าไปเกี่ยวข้อง เนื่องจากการบริโภคของคนไทยเปลี่ยนไป โดยหันมานิยมอาหารจานด่วนที่มีไขมันและคาร์โบไฮเดตมากขึ้น ขณะเดียวกันการเป็นสังคมเมือง ทำให้การออกกำลังกายน้อยลงและมีความเครียดมากกว่าอดีต
อาการหลอดเลือดหัวใจตีบตัน
อาการของผู้ป่วยหลอดเลือดหัวใจอุดตันบางส่วนอาจไม่มีอาการแสดง แต่ในผู้ป่วยที่หลอดเลือดหัวใจอุดตันค่อนข้างมาก ที่พบมากที่สุด คือ อาการเจ็บหน้าอกอย่างมากจนทนไม่ได้ เหมือนมีอะไรหนักๆ กดทับตรงกลางหน้าอก เหมือนช้างมาเหยียบ หรือการเจ็บจากหน้าอกขึ้นไปถึงคาง หรือเจ็บลงไปถึงแขนซ้าย
รักษาหลอดเลือดหัวใจตีบตัน
วิธีการรักษาที่ได้รับนิยมมักจะใช้วิธีการผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ หรือที่รู้จักกันว่า “การทำบายพาสหัวใจ” โดยแพทย์จะใช้เส้นเลือดภายในทรวงอกด้านซ้ายและเส้นเลือดแดงบริเวณแขนซ้าย หรือเส้นเลือดดำบริเวณขา ตั้งแต่ข้อเท้าด้านในจนถึงโคนขาด้านในมาเย็บต่อเส้นเลือดเพื่อนำเลือดแดงจากเส้นเลือดแดงใหญ่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจส่วนที่ขาดเลือดโดยข้ามผ่านเส้นเลือดส่วนที่ตีบ กรณีแพทย์ตัดสินใจทำการผ่าตัด ส่วนใหญ่จะทำเมื่อเส้นเลือดตีบและอุดตันแล้วประมาณ 70% ขึ้นไป แต่หากมีไขมันมาเกาะโดยไม่มีหินปูน และมีอายุ 30 – 40 ปี อาจรักษาด้วยการทานยาอาจช่วยให้ไขมันลดลง หรือกรณีที่อุดตันเส้นเดียวก็ทานยาหรือใส่ขดลวดบอลลูนได้
ผ่าตัดบายพาสหัวใจ
สำหรับการทำผ่าตัดบายพาสหัวใจ เพื่อรักษาโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันในปัจจุบัน มี 2 วิธี คือ
- การผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ โดยไม่ใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียม (Off – Pump CABG) หรือแบบ “ไม่ต้องหยุดหัวใจ”
- การผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ แบบต้องใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียม (On Pump CABG) เพื่อ “หยุด” การทำงานของหัวใจทั้งหมด
โดยทั่วไปแพทย์หัวใจจะใช้วิธีการผ่าตัดบายพาสหัวใจแบบใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียมเพื่อหยุดการทำงานของหัวใจทั้งหมด แต่ที่โรงพยาบาลกรุงเทพขอนแก่น แพทย์หัวใจจะมีความชำนาญในการผ่าตัดบายพาสหัวใจยังเต้นอยู่ โดยใช้เครื่องมือเกาะยึดหัวใจให้หยุดนิ่ง ข้อดีของการผ่าตัดบายพาสหัวใจแบบนี้ก็คือ ผู้ป่วยจะไม่มีอาการแทรกซ้อนจากเครื่องปอดหัวใจเทียม แต่ก็อาจพบได้ 2-3% กรณีผู้ป่วยมีปัญหาโรคแทรกซ้อนอื่น เช่น ไตวายชั่วคราว Stroke หลังผ่าตัด เลือดไม่แข็งตัวทำให้เลือดออกไม่หยุด เป็นต้น นอกจากนั้นการผ่าตัดบายพาสแบบไม่หยุดหัวใจยังทำให้ใช้ปริมาณเลือดน้อยลง และลดระยะเวลาในการผ่าตัดและการดมยาสลบให้สั้นลง ตลอดจนระยะเวลาในการพักฟื้นในโรงพยาบาลก็สั้นกว่าแบบผ่าตัดบายพาสหยุดหัวใจ
ปัจจุบันการผ่าตัดบายพาสหลอดเลือดหัวใจของไทย มีการทำทั้งสองแบบ สำหรับการผ่าตัดแบบไม่ต้องหยุดหัวใจเป็นเทคโนโลยีแนวใหม่ที่นำมาใช้เมื่อประมาณสิบกว่าปีที่ผ่านมา ขณะที่แบบเดิมหรือผ่าตัดโดยใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียมทำกันมานานกว่า 40 ปี โรงพยาบาลกรุงเทพขอนแก่นจึงได้พัฒนาการผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจแบบไม่ต้องหยุดหัวใจ ซึ่งให้ผลการรักษาดีกว่าแบบเดิม แต่จะมีความเสี่ยงเล็กน้อยในการต่อเส้นข้างใต้หัวใจที่หัวใจยังเต้นอยู่ แต่ด้วยทีมแพทย์เฉพาะทางที่มีความชำนาญจึงลดความเสี่ยงและสร้างความมั่นใจให้กับผู้ป่วยได้
